پولشویی و مجازات آن

پولشویی و مجازات آن

یکی از مهمترین جرم های اقتصادی در دنیا، پولشویی است. این جرم به صورت فراملی و سازمان یافته صورت می گیرد و در واقع برای قانونی و مشروع نشان دادن پول غیر قانونی آغاز می شود. پول های نامشروع، دارای مشکل قانونی هستند بنابراین لازم است که طی عملیاتی وجه قانونی به این قبیل پول ها داده شود. پولشویی به مجموعه عملیاتی گفته می شود که در طی آن پول کثیف و غیر قانونی، تمیز و مطهر می شود. این جرم کاملا به صورت سازمان یافته صورت می گیرد و در بسیاری از مواقع به مرزهای داخلی محدود نمی شود و ممکن است ریشه آن در خارج از کشور باشد. این جرم سبب تضعیف و فاسد شدن نظام اقتصادی یک کشور می شود به همین دلیل لازم است با آن مقابله شود. نادیده گرفتن جرم پولشویی علاوه بر تخریب نظام اقتصادی سبب قدرت گرفتن این قبیل سازمان ها نیز می شود به طوری که کنترل آنها بسیار سخت خواهد شد.

قانونی جلوه دادن پول های نامشروع

اما به طور عامیانه می توان پولشویی را مجموعه اقداماتی دانست که در طی آن هویت پول نامشروع تغییر می کند. پول هایی که منبع موجه ای ندارند لازم است مشروع و قانونی جلوه داده شوند. برای مشروع نشان دادن پول های غیر قانونی لازم است مراحل و اقدامات پیچیده ای صورت گیرد. در این مراحل شکل اولیه، مبدا، مقصد، مشخصات، نوع، افراد ذینفع و … یک پول غیر قانونی به طور کلی تغییر می کند پس لازمه ی انجام آن هوش و قدرت بسیار است.

تعریف پولشویی از نظر قانونی

تعریف این  جرم از نظر قانونی به شرح زیر است:

• با داشتن علم و آگاهی از نامشروع بودن یک پول تحصیل، تملک، نگهداری و استفاده از عواید آن جرم به حساب می آید. این پول می تواند به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم حاصل ارتکاب جرم باشد.
• کمک به تبدیل، مبادله یا انتقال عوایدی پول نامشروع ( این پول می تواند به صورت مستقیم و غیر مستقیم حاصل شده باشد) جرم به حساب می آید. هدف از انجام این نوع از پولشویی ها می تواند پنهان‌کردن منشأ غیرقانونی پول یا شراکت در جرم (بدون آنکه فرد مذکور مشمول تبعات قانونی شود)، باشد.
• فردی که به نامشروع بودن یک پول علم دارد اما اقدام به کتمان و پنهان کردن ماهیت واقعی، منشأ، منبع، محل، نقل و انتقال، جابه‌جایی و مالکیت عوایدی آن می کند، مجرم است زیرا این فرد به صورت مستقیم و غیر مستقیم در شکل گیری جرم دخیل است.

لازم به ذکر است منظور از عوایدی یک جرم، شراکت در سود و عوایدی مالی است که به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم از راه غیر قانونی کسب شده باشد.

مراحل پولشویی به چه صورت است

وقتی فرایند پولشویی آغاز می شود که عواید حاصل از آن بسیار زیاد باشد. به طور مثال لازم است پول حاصل از جرم هایی مانند قاچاق کالا، قاچاق ارز، قاچاق مواد مخدر، رشوه و… پولشویی شود. همانطور که قبلا نیز گفته شد  این جرم فرایندی زمانبر و پیچیده دارد و لازمه آن وجود افراد سازمان یافته و زبده است اما به طور کلی این روند دارای مراحل مختلفی است که در زیر به آنها اشاره می شود:

مراحل تبدیل پول غیر قانونی به پول قانونی بسیار دقیق و اصولی است

• در مرحله اول لازم است که پول کثیف در سیستم پولی و مالی کشور جاگذاری و تزریق شود. در این مرحله پول حاصل از جرم به ابزارهای مالی تبدیل می شود. به طور مثال می توان این پول را به خانه، چک، برات و … تبدیل کرد. در روش دیگر می توان مبلغ هنگفت را به مبالغ ناچیزی تقسیم و آنها را در موسسات مختلف سرمایه گذاری کرد در این حالت به راحتی می توان پول را به خارج از مرزها انتقال داد.
• در مرحله بعدی لازم است تمامی روابط عواید و وجوه حاصله با مبدا قطع شود. این مرحله بسیار پیچیده و زمانبر است. هدف از این مرحله مشخص نبودن مبدا در زمان حسابرسی است. این قسمت از پولشویی حساسیت بالایی دارد و در واقع می توان آن را بخش پر ریسک ماجرا دانست زیرا کوچکترین اشتباهی ممکن است سبب به دام افتادن سازمان شود. در این مرحله با انجام معاملات متنوع، منشا اصلی پول نامشروع گم می شود.
• در آخرین مرحله عواید ناشی از پولشویی به صورت یکپارچه با یکدیگر ادغام می شود. در این مرحله لازم است تمام عواید پول نامشروع که به پول مشروع تبدیل شده است در یک سیستم مالی که مشروع است ادغام شود.
  

انواع پولشویی

همانطور که در ابتدا اشاره شد جرم پولشویی، فراملی است یعنی این جرم محدود به مرزهای داخلی یک کشور نمی شود و تبدیل ، انتقال و پنهان کردن آن می تواند به صورت جهانی انجام شود. به طور کلی این جرم در ۴ دسته زیر قرار می گیرد:

• داخلی: تمام مراحل این نوع از پولشویی اعم از پاکسازی و قانونی کردن آن در داخل مرزهای یک کشور صورت می گیرد.
• خارجی: در این نوع از پولشویی برخلاف نوع داخلی تمام فرایند در خارج از کشور صورت می گیرد. این فرایند از جرم اولیه تا قانونی کردن آن را در بر می گیرد.
• وارداتی: در این نوع از پولشویی جرم اولیه در خارج کشور صورت می گیرد اما پولشویی عواید در داخل کشور انجام می شود.
• صادراتی: در این نوع از پولشویی جرم در داخل کشور رخ می دهد اما عواید حاصل از آن در خارج از کشور پولشویی می شود.

دادگاه های مربوط به این جرم

جرم پولشویی به علت اهمیت بسیار بالایی که دارد اصولا در شعب خاص دادگاه های تهران مورد بررسی قرار می گیرد. اما با توجه به اصلاحات صورت گرفته در چند سال اخیر امکان تاسیس دادگاه مربوط به این جرم در مراکز استان ها بنابر تشخیص مسئولین ذیربط وجود دارد.

پولشویی چه مجازاتی دارد

لازم است تمام مال، درآمد و عواید حاصل از پولشویی ضبط شود. در صورتی که مال وجود نداشته باشد معادل آن مصادره می شود. اگر مجموع درآمد حاصل از این جرم به ده میلیارد ریال برسد فرد خاطی به ۲ تا ۵ سال (درجه پنج) حبس تعزیری محکوم می شود. اما در مبالغ بیشتر مدت حبس تعزیری به پنج تا ده سال (درجه چهار) تغییر می کند. لازم به ذکر است دریافت جزای نقدی و حبس به صورت همزمان صورت می گیرد.

مجازات پولشویی

تبصره ها

• اگر عوایدی حاصل از این جرم به اموال دیگری تبدیل شده باشد، قانون موظف است آن اموال را ضبط کند.
• زمانی متهم مشمول صدور و اجراء حکم ضبط دارایی و منافع حاصل از آن می شود که از منشا در اجرای جرم دخیل نبوده باشد.
• متهم هایی که از منشا در ارتکاب این جرم شریک بوده اند علاوه بر مجازات های گفته شده، مشمول مجازاتهای پیش‌بینی شده در قانون نیز می شوند.

چنانچه نیاز به وکیل پایه یک دادگستری دارید با ما در ارتباط باشید.